ในมุมมองของคนทั่วไป การพนันเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิต ไม่มีที่ไหนไม่เล่นการพนัน การเล่นเป็นครั้งคราว เพื่อความบันเทิง ความตื่นเต้น การเสี่ยงโชคเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่ไม่ได้ส่งผลเสียหาย จึงไม่ได้ถูกมองว่าเป็น ปัญหา ... ยกเว้น กลุ่ม 'ผีพนัน' คนที่หมกมุ่น แสวงหาที่จะเล่นพนันตลอดเวลา ทุกรูปแบบ เล่นจนเกิดปัญหาก็ยังไม่ยอมหยุด ไม่ยอมเลิก 

ปัจจุบัน งานวิจัยในต่างประเทศเผยให้เห็นว่า อาการ “ผีพนันเข้าสิง” เป็นอาการ ของ “การเล่นพนันแบบเป็นปัญหา (Problem Gambling)” ที่อาจกลายเป็น “โรคติดการพนัน (Pathological Gambling) โรคทางจิตเวชกลุ่มความผิดปกติเกี่ยวกับการเสพติดเช่นเดียวกับการติดเกม ติดอินเทอร์เน็ต

พญ.พรจิรา ปริวัชรากุล คุณหมอที่มีประสบการณ์ในการรักษาผู้ป่วยเป็นโรคติด การพนัน กล่าวว่า การเล่นเกม การเล่นพนัน ก็คือพฤติกรรม สิ่งที่ควบคุมพฤติกรรม ก็คือสมอง สิ่งที่ท่าแล้วเพลิน ทำแล้วฟิน ทำแล้วรู้สึกดีกับตัวเอง สมองส่วนที่ควบคุม เรื่องความสุขจะกระตุ้นให้เราทําพฤติกรรมนั้นซ้ำ ๆ จนถึงจุดหนึ่ง สมองส่วนอยากจะควบคุมสมองส่วนคิด ถึงเวลานั้น แม้จะได้รับผลกระทบ แม้จะรู้ว่าไม่ดี ก็ไม่สามารถ หยุดพฤติกรรมนั้นได้

พูดง่าย ๆ คือ การเล่นพนันไม่ควรจะก่อให้เกิดความทุกข์ต่อตนเองและผู้อื่น ไม่ควรทําให้ลงแดง ขนาดที่ว่า ตื่นเช้ามาปุ๊บต้องทํามันก่อน ต้องเล่นพนันก่อน ทําอย่างอื่นไม่ได้

ส่วนจะเข้าข่ายเป็น "นักพนันที่เป็นปัญหา” หรือไม่นั้น ต้องสังเกตจากความเปลี่ยนแปลง ดูผลกระทบที่เกิดขึ้นจริง เช่น เริ่มมีการเล่นพนัน มากกว่าที่ตัวเองตั้งใจ มีความรู้สึกว่ามันไม่ดีแต่ก็ไม่สามารถที่จะควบคุมได้ หรือ ใช้เงินเล่นพนันมากกว่าที่ต้องการหรือตั้งใจ เป็นต้น

ไทยมี 'นักพนันที่เป็นปัญหา' มากแค่ไหน

ดร.ธัชนันท์ โกมลไพศาล ได้ประมวลและวิเคราะห์ผลข้อมูล โครงการสํารวจสถานการณ์ พฤติกรรม และผลกระทบจากการพนันในประเทศไทย ประจําปี 2562 เพื่อดูว่าประเทศไทยมี "นักพนันที่เป็นปัญหา” จํานวนเท่าไหร่

ผลการศึกษาพบว่า อัตราการเป็น "นักพนันที่เป็นปัญหา” ของ ประชากรไทยตลอดชีวิตที่ผ่านมามีค่าอยู่ที่ร้อยละ 11.7

เมื่อเปรียบเทียบตัวเลขกับอัตราการเป็น “นักพนันที่เป็น ปัญหา” ของประชากรในประเทศอื่น ๆ พบว่า ตัวเลขของ ประเทศไทยมีค่าค่อนข้างสูงมาก กล่าวคือ งานวิจัย Problem gambling worldwide: An update and systematic review of empirical research (2000—2015) โดย Calado and Griffiths รายงานการศึกษาอัตราการเป็นนักพนันที่เป็นปัญหาของประชากรทั่วโลกไว้ว่า

• กลุ่มประเทศอเมริกาเหนือ มีค่าอยู่ในช่วงร้อยละ 0.4-2.2

• กลุ่มประเทศยุโรป มีค่าอยู่ในช่วงร้อยละ 0.8-12.3

• กลุ่มประเทศโอเชียเนีย มีค่าอยู่ในช่วงร้อยละ 0.4-4.4 

ถ้าดูข้อมูลระดับประเทศ ประชากรของประเทศที่มีอัตราการเป็น “นักพนันที่เป็นปัญหา" สูงที่สุดโลก คือ โครเอเชีย พบนักพนันที่มีพฤติกรรมเป็น “นักพนันที่เป็นปัญหา” อยู่ที่ร้อยละ 12.3

ใครมีโอกาสเป็น 'นักพนันที่เป็นปัญหา” ? 

การศึกษารายละเอียดของ “นักพนันที่เป็นปัญหา" ของประชากรไทย เมื่อแยกตามเพศและกลุ่มอายุ พบว่า เพศชาย มีโอกาสเป็น “นักพนันที่เป็นปัญหา” สูงกว่าเพศหญิงในกลุ่มอายุเดียวกัน โดยช่วงกลุ่มอายุที่มีอัตราการเล่นพนันแบบเป็นปัญหาสูงที่สุดทั้งเพศชายและเพศหญิง คือ กลุ่มอายุ 40-49

นักพนันที่มีรายได้ต่อเดือนสูงมีโอกาสเป็น “นักพนันที่เป็นปัญหา" สูงกว่าคนที่มีรายได้ต่ำกว่า และนักพนันที่มีการศึกษายิ่งสูงจะมีโอกาสเป็น "นักพนันที่เป็นปัญหา” สูงกว่าคนที่มีระดับการศึกษาต่ไกว่าอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ ภูมิภาคที่นักพนันมีโอกาสเป็น “นักพนันที่เป็นปัญหา" สูงที่สุด คือ ภูมิภาคตะวันออกเฉียงเหนือ รองลงมาคือ ภาคเหนือ ภาคใต้ ภาคกลาง และต่ำที่สุดคือ นักพนันในพื้นที่กรุงเทพฯและปริมณฑล

สําหรับอัตราการเป็น “นักพนันที่เป็นปัญหา" แยกตามประเภทการพนันที่เล่น พบว่า กลุ่มนักพนันที่เคยเล่นพนันที่มีลักษณะเฉพาะเจาะจง อย่างเช่น พนันมวยหรือมวย ตู้ วัวชน ไก่ชน หรือพนันไฮโล/โปปั่น น้ำเต้าปูปลา มีอัตราการเป็น “นักพนันที่เป็นปัญหา" สูงกว่านักพนันที่เคยเล่นการพนันที่ถูกกฎหมายและเข้าถึงได้ง่ายอย่างสลากกินแบ่งรัฐบาล

ติดพนัน ก่อความเสียหายได้มากกว่าที่คิด

งานวิจัยในต่างประเทศพบว่า เมื่อคนเล่นการพนันยิ่งเสพติดการเล่นพนันเพิ่มขึ้นความรู้สึกว่าตนเองมีคุณค่าและความภูมิใจในตัวเองจะยิ่งลดลง รวมทั้งทักษะความสามารถในการจัดการปัญหาด้านความคิด จิตใจ อารมณ์ของตนเองก็จะลดลงด้วย และคนติดการพนันมีอัตราการเป็นคนล้มละลายสูงกว่าคนทั่วไป 5 เท่า

ที่สําคัญ การติดพนันไม่ได้สร้างความเสียหายเฉพาะตัวผู้เล่นการพนันเท่านั้น แต่ยังทําให้เกิดปัญหาทางเศรษฐกิจและความสัมพันธ์ทางสังคมที่มีผลกระทบต่อครอบครัว ญาติพี่น้อง เพื่อนสนิท เพื่อนร่วมงานของผู้ติดการพนันแต่ละคน ระหว่าง 10-17 คน ถ้าคุณไม่อยากเล่นพนันแบบเป็นปัญหา คุณต้องตระหนักว่า หัวใจของการเล่นพนันคือ ความบันเทิง ช่วยผ่อนคลายความเครียด และต้องไม่หวังรวย ถ้าคุณไม่ได้กําลังเล่น พนันด้วยความรู้สึกเช่นนี้ คุณควรรีบตรวจสอบตนเองด้วย แบบประเมิน “คุณกำลังประสบปัญหาจากการเล่นพนันหรือไม่” ทันที ดาวน์โหลดได้ที่นี่ >> คุณกำลังประสบปัญหาจากการเล่นพนันหรือไม่?" แบบประเมินสำหรับคนในครอบครัวที่มีนักพนัน , แบบประเมินสำหรับผู้ที่เล่นการพนัน , แบบประเมินสำหรับนักพนันรุ่นเยาว์