การแพร่ระบาดของโควิด-19 ได้ส่งผลสะเทือนต่อทุุกกิจกรรมทั่่วโลก แม้แต่ธุุรกิจที่่ไม่เคยหลับใหลอย่างคาสิโน ก็ต้องปิดบริการในช่วงเวลาหนึ่่ง

ภายใต้นโยบายเว้นระยะห่างทางสังคม เพื่อป้องกันการแพร่ระบาดของเชื้อโรค โควิด-19 ผู้คนต้องเปลี่ยนพฤติกรรม ปรับวิถีชีวิต กิจกรรมทางสังคมหลายอย่างถูก สั่งระงับ หลายกิจการที่เสี่ยงต่อการเป็นแหล่งแพร่เชื้อโรคถูกสั่งปิด หนึ่งในนั้นคือกิจการพนัน โดยเฉพาะคาสิโน

รายงานสถานการณ์การพนัน ของ GBGC Global Gambling Report edition 2021 แสดงให้เห็นว่า ปี 2020 ตลาดการพนันโลกหดตัวลงมากถึง 21.8% จากปี 2019 ที่มีขนาดตลาด 4.55 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ลดลงเหลือ 3.56 แสนล้านดอลลาร์ สหรัฐฯ ในปี 2020 คาสิโนเป็นกิจการพนันที่มีรายได้ลดลงมากที่สุดถึง 6.2 หมื่นล้าน ดอลลาร์สหรัฐฯ ตามมาแบบห่างๆ ด้วยการพนันกับเครื่องเล่น (Machines) ลดลง 2.12 หมื่นล้านดอลลาร์ พนันสลาก (Lottery) 1.06 หมื่นล้านดอลลาร์ พนันทายผล (Betting) 2.5 พันล้านดอลลาร์ และพนันอื่น ๆ 2.9 พันล้านดอลลาร์

ตลาดการพนันโลกฟื้นตัวยากกว่าที่คิด

อันที่จริง โควิด-19 ไม่ใช่ปัจจัยเดียวที่ทําให้ตลาดการพนันโลกหดตัว ถ้าย้อนกลับ ไปดูตั้งแต่ปี 2003 ตลาดการพนันโลกมีแนวโน้มเติบโตต่อเนื่องจนทะลุ 4.5 แสนล้าน ดอลลาร์สหรัฐฯในปี 2014 และคาดการณ์ว่าตลาดจะทะลุ 5 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ก่อนปี 2020 แต่ปี 2015 ตลาดกลับหดตัวลงถึง -9.1% เนื่องจากตลาดคาสิโนในมาเก๊า หดตัวลงฮวบฮาบ เพราะรัฐบาลจีนมีนโยบายปราบปรามการพนัน โดยมีมาตรการ คุมเข้มการเดินทางสู่มาเก๊าและการนําเงินไปเล่นพนันในต่างประเทศ เฉพาะห้าเดือน แรกของปี 2015 เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปี 2014 คาสิโนในมาเก๊ามีรายรับลดลงถึง -37.1%

ห้วงปี 2015-2017 ตลาดการพนันทุกประเภทกระเตื้องขึ้นอย่างช้าๆ และเติบโตจน ทะลุ 4.5 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐฯ อีกครั้งในปี 2018 แต่ในปี 2019 ตลาดหดตัวลงเล็ก น้อยที -0.8% ต่อเนื่องด้วยผลกระทบจากโควิด-19 ทําให้ปี 2020 ตลาดหดตัวลงอย่าง รุนแรง โดยภูมิภาคเอเชียหดตัวลงมากที่สุดถึงเกือบ 3 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ตามมา ด้วยอเมริกาเหนือและยุโรปที่หดตัวลงใกล้เคียงกันที่ประมาณ 2 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ขณะที่อเมริกาใต้ โอเชเนีย และแอฟริกา หดตัวที่ระดับพันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ

แต่ใช้เวลาไม่นาน ในช่วงไตรมาส 3 ของปี 2020 ต่อเนื่องถึงปี 2021 ตลาดคาสิโน ในสหรัฐอเมริกาฟื้นตัวอย่างรวดเร็ว ในฟากยุโรปตลาดพนันทายผลกลับมาคึกคักเช่นในอดีต ทําให้คาดการณ์ว่า ปี 2021 ตลาดการพนันโลกน่าจะกลับมาเติบโต และภายใน 3-5 ปี ตลาดน่าจะกลับไปแตะที่ระดับ 4.5 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐฯอีกครั้งหนึ่ง การคาดการณ์ดังกล่าวจะเกิดขึ้นได้จริง หรือเป็นเพียงภาพฝัน ตัวแปรสําาคัญน่าจะ เป็นตลาดจีน ผู้เป็นลูกค้าสําคัญของตลาดการพนันในเอเชีย ภูมิภาคที่มีตลาดการพนัน ขนาดใหญ่ที่สุดในโลก

ปี 2014 จีนมีนโยบายปราบคอร์รัปชันและการฟอกเงิน ด้วยการตูมเข้มการเดินทางสู่ มาเก๊าเพื่อเล่นพนันของนักพนันวีไอพีที่เป็นนักธุรกิจและข้าราชการจีน ทําให้ช่วงปี 2015 นักพนันหดหายจากมาเก๊า ธุรกิจการพนันซบเซา แต่นั่นไม่ใช่สิ่งที่เลวร้ายที่สุด

ตั้งแต่ปี 2019 ตลาดการพนันในเอเชียได้รับผลกระทบจากนโยบายจัดระเบียบสังคมที่ เข้มงวดมากขึ้นของรัฐบาลจีน บวกกับพิษโควิด-19 ทําให้ธุรกิจการพนันขาดทุนอย่างที่ไม่ เคยเป็นมาก่อน และโอกาสจะกลับฟื้นคืนน่าจะทําได้ยาก

วันที่ 16 กันยายน 2021 เว็บไซต์ข่าวเศรษฐกิจ The Opportunity นําเสนอข่าว มาเก๊าสิ้นหวังแล้ว นักลงทุนหนีตาย... กล่าวถึง กฎระเบียบที่เข้มงวดขึ้นในช่วงไม่กี่ปี ที่ผ่านมา ทําให้นักพนันหวาดกลัว บวกกับการแทรกแซงที่มากขึ้นของรัฐบาลจีน โดย เฉพาะในช่วงปี 2020-2021 ส่งผลให้นักลงทุนหวาดกลัว

ผู้บริหารคาสิโนบางคนถึงกับกล่าวว่า "เรื่องเหล่านี้ใหม่เกินไป และยังไม่มีความ ชัดเจนว่าจะส่งผลต่อธุรกิจอย่างไร” บางคนกังวลว่า “กฎระเบียบใหม่ของรัฐบาลอาจไป ไกลถึงการเปลี่ยนธุรกิจคาสิโนเป็นหน่วยงานที่รัฐบาลจีนเป็นเจ้าของ” ผลที่ตามมาคือ นักลงทุนเทขายหุ้นคาสิโนต่อเนื่อง ทําให้หุ้นคาสิโนในตลาดร่วงยกแผง

ถ้านักพนันชาวจีนหวาดกลัวจนทําให้ “ความต้องการเล่นพนัน ลดลงมาก ถ้านัก ลงทุนในธุรกิจคาสิโนขายกิจการเพื่อหนีตายหรือเลิกกิจการ ตลาดการพนันในภูมิภาคเอเชียย่อมฟื้นตัวได้ยาก และด้วยส่วนแบ่งตลาดของภูมิภาคที่มีมากเป็นอันดับหนึ่งของโลก การฟื้นตัวของตลาดการพนันโลกจึงยากจะเป็นไปตามตัวเลขที่มีการคาดการณ์

ตลาดการพนันออนไลน์เติบโต . . แค่ไหน

ยุคโควิด-19 กิจการมากมายต้องหันไปขยายตลาดบนโลกออนไลน์เพื่อความอยู่รอด แต่สําหรับธุรกิจพนัน เกือบสองทศวรรษที่ผ่านมา การพนันออนไลน์มีมูลค่าและสัดส่วน ของตลาดเติบโตขึ้นทุกปี แต่ยังมีขนาดตลาดเล็กกว่ามากเมื่อเปรียบเทียบกับการพนัน แบบมีที่ตั้ง จนถึงปี 2020 ตลาดการพนันออนไลน์มีมูลค่า 5.98 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐฯ คิดเป็น 16.8% ของตลาดการพนันโลก

ตลาดสําคัญของการพนันออนไลน์อยู่ที่ภูมิภาคอเมริกาเหนือและยุโรป แต่เมื่อ เปรียบเทียบกับการพนันโดยรวม (ทั้งแบบมีที่ตั้งและออนไลน์) ตลาดการพนันออนไลน์ ของภูมิภาคยุโรปมีสัดส่วนสูงที่สุด ในปี 2019 ตลาดการพนันออนไลน์ในยุโรปมีมูลค่าประมาณ 1 ใน 4 ของตลาดโดยรวม

เมื่อโควิด-19 ทําให้การพนันแบบมีที่ตั้ง (คาสิโนและร้านรับแทงพนัน) ต้องหยุด กิจการ นักพนันจํานวนหนึ่งหันไปเริ่มเล่นการพนันในคาสิโนออนไลน์และลอตเตอรี่ ออนไลน์ และส่วนใหญ่ยังคงเล่นการพนันออนไลน์ต่อไปในช่วงที่การพนันแบบมีที่ตั้งกลับ มาเปิดให้บริการ ทําให้ตลาดการพนันออนไลน์มีแนวโน้มเติบโตเร็วกว่าการพนันแบบมีที่ ตั้ง คาดการณ์ว่าในปี 2025 ตลาดการพนันออนไลน์ในยุโรปจะมีมูลค่าเกือบ 40% ของตลาดการพนันโดยรวม

มองกลับมาที่ฝั่งตะวันออก ตลาดการพนันออนไลน์ในภูมิภาคเอเชียกําลังหดตัวลง สวนกระแสการเติบโตของภูมิภาคอเมริกาเหนือและยุโรป เพราะตลาดที่ใหญ่ที่สุดของเอเชียคือ จีน มีนโยบายกวาดล้างการพนันออนไลน์ข้ามพรมแดน ภายในกรอบระยะเวลา 3 ปี เริ่มตั้งแต่เดือนกรกฎาคม 2019 จนถึงเดือนเมษายน 2021 มียอดการจับกุมกว่า 17,000 คดี ผู้กระทําความผิดกว่า 110,000 ราย

นอกจากนั้น รัฐบาลจีนได้กดดันจนรัฐบาลกัมพูชาประกาศแบนการพนันออนไลน์ เริ่มมีผลบังคับใช้ในวันที่ 1 มกราคม 2020 ขณะที่ฟิลิปปินส์ ประเทศเดียวในอาเซียน ที่เปิดให้บริการการพนันออนไลน์สําหรับชาวต่างชาติแบบถูกกฎหมาย ในปี 2020 ได้ ยกเลิกใบอนุญาตกว่า 28 ฉบับ ปิดเว็บพนันและแพลตฟอร์มการจ่ายเงินออนไลน์ และยกเลิกใบอนุญาตทํางานของชาวจีนที่มีประวัติอาชญากรรมตามรายชื่อในบัญชีของสถานทูตจีน

ผลกระทบจากแรงกดดันของจีน ทําให้ในปี 2021 สํานักงานสรรพากรฟิลิปปินส์เก็บ ภาษีจากธุรกิจพนันออนไลน์ลดลงมากถึง -46% จากปี 2020 ที่เก็บภาษีได้ 7.18 พันล้าน เปโซ ลดลงเหลือ 3.91 พันล้านเปโซ ในปี 2021

การที่ฟิลิปปินส์มีรายได้จากการพนันออนไลน์ลดลง สวนกระแสกับผู้ให้บริการใน ประเทศอื่น ๆ ถือเป็นสัญญาณที่ชี้ว่า การหดตัวของตลาดการพนันออนไลน์ในเอเชียที่มีขนาดใกล้เคียงกับตลาดยุโรป น่าจะมีส่วนฉุดรั้งการเติบโตของตลาดการพนันออนไลน์โลกไม่มากก็น้อย