เว็บคอลัมน์ ถอดรหัสคาสิโนออนไลน์ ตอนที่ 4

ง่ายๆ เพียงปลายนิ้ว: ว่าด้วยช่องทางการเข้าถึงและวิธีการจ่ายเงิน

เขียนโดย  ณัฐกร วิทิตานนท์ [1]

ช่วงปี 2561 ผู้เขียนได้มีโอกาสลงพื้นที่สำรวจคาสิโนตามแนวชายแดนไทยกับประเทศเพื่อนบ้านหลายแห่ง ไม่ว่าจะเป็นคิงส์โรมันคาสิโนที่สามเหลี่ยมทองคำ ฝั่งลาว (ติดกับ อ.เชียงแสน จ.เชียงราย) คาสิโนริมแม่น้ำเมย ณ เมืองเมียวดี, พม่า (ติดกับ อ.แม่สอด จ.ตาก) และสะหวันรีสอร์ทที่แขวงสะหวันนะเขต, ลาว (ติดกับ จ.มุกดาหาร) ณ ตอนนั้นก็เริ่มเห็นถึงสัญญาณที่แสดงภาวะถดถอยของคาสิโนแบบดั้งเดิมชัดขึ้น จากปริมาณคนเล่นที่น้อยลงได้ถูกแทนที่ด้วยตัวแทนที่รับเล่นพนันให้ และจำนวนโต๊ะของการพนันแบบถ่ายทอดสด (Live Stream) ที่เพิ่มขึ้น อีกทั้งยังได้รู้ข้อมูลที่พูดกันโดยทั่วไปด้วยว่าเจ้าของเว็บไซต์คาสิโนออนไลน์ที่ให้บริการในไทยส่วนใหญ่ก็มักไม่พ้นเป็นเจ้าของเดียวกันกับบ่อนการพนันตามตะเข็บแนวชายแดนไทยนั่นเอง

อาจรวบรัดสรุปได้ว่าคาสิโนออนไลน์ที่รับพนันผ่านระบบอินเทอร์เน็ต ซึ่งไม่จำเป็นต้องอยู่ในสถานที่ใหญ่โตแบบเป็นหลักแหล่งได้เข้ามากินส่วนแบ่งตลาดของคาสิโนดั้งเดิมหรือที่ภาษาอังกฤษใช้คำว่า Land-based Casino ไปแล้วไม่มากก็น้อย เพราะสามารถเข้าถึงได้อย่างสะดวกและง่ายดาย

บนซ้าย: เว็บไซต์คาสิโนออนไลน์แห่งหนึ่งของเมียวดีที่มีรูปแบบการเล่นแบบถ่ายทอดสด [2]

2 ภาพทางขวา: ตัวแทนรับเล่นพนันผ่านทางโทรศัพท์ในคาสิโนคิงส์โรมัน [3]

2 ภาพด้านล่างซ้าย: การเข้าเล่นคาสิโนออนไลน์บนโทรศัพท์มือถือ

การพนันออนไลน์มี ช่องทางการเข้าถึง (Mode of Access) ที่หลากหลาย ช่วยให้ผู้เล่นสามารถเล่นได้จากทุกที่ ไม่ว่าจะเป็นบ้าน ที่ทำงาน สถานศึกษา ผ่านหน้าจอของโทรศัพท์มือถือ หรืออุปกรณ์แบบพกพาอื่น (Mobile Device) เช่น แล็ปท็อปคอมพิวเตอร์ แท็บเล็ต จากในอดีตต้องเล่นผ่านคอมพิวเตอร์แบบตั้งโต๊ะ (Desktop Computer) เท่านั้น 

ขณะที่ในบางช่วงเวลา กลุ่มธุรกิจพนันก็ต้องปรับตัวให้ทันตามสมัยนิยม ด้วยการพึ่งพาอุปกรณ์ที่ขายดี อย่างโทรทัศน์แบบโต้ตอบ (Interactive Television) หรือเครื่องเล่นเกมส์ (Gaming Consoles) อาศัยเป็นสื่อกลางในการเล่นพนัน ทั้งลอตเตอรี่, บิงโก, โป๊กเกอร์ และคาสิโนออนไลน์ อีกนัยหนึ่งเท่ากับเป็นการขยายฐานผู้เล่นเข้าไปในกลุ่มคนที่ชอบดูหนังและเล่นเกมส์

คงต้องยอมรับ การปรับปรุงระบบเพื่อให้รองรับการเล่นพนันออนไลน์บนมือถือได้อย่างดีนั้นได้ช่วยขยายกลุ่มลูกค้าอย่างมหาศาล โดยอังกฤษ แคนาดา และออสเตรเลียนับเป็นประเทศแรก ๆ ที่เริ่มต้นได้เร็วในการสนองตอบความต้องการของตลาดใหม่นี้ แต่ประสบปัญหาในระยะแรก เนื่องด้วยข้อจำกัดด้านกราฟิกของมือถือเองที่ทำให้ไม่สามารถเล่นเกมบางชนิดได้ แต่ปัญหานี้ก็ได้รับการแก้ไขจากการปรับปรุงในเวลาต่อมาจากคุณภาพของมือถือที่ดีขึ้น เช่น ความละเอียดหน้าจอ, ความเร็วในการประมวลผล, การมีแป้นพิมพ์เสริม และพัฒนาระบบเพื่อรองรับแอปพลิเคชันต่าง ๆ หรือเมื่อเปลี่ยนเข้าสู่ยุคของมือถือแบบสมาร์ทโฟนเต็มรูป

การที่ผู้ประกอบการพยายามพัฒนาระบบเพื่อให้รองรับกลุ่มคนเล่นพนันที่ใช้มือถือ (ซึ่งจะว่าไปแล้วทั้งหน้าจอและแป้นพิมพ์ก็มีขนาดเล็ก) ช่วยผลักดันให้ตลาดการพนันส่วนนี้มีมูลค่าสูงถึง 2.8 พันล้านเหรียญสหรัฐในปี 2010 โดยตลาดใหญ่สุดอยู่ที่ประเทศญี่ปุ่น มีมูลค่าถึง 57% ของตลาดการพนันผ่านมือถือในปีนั้น ส่วนใหญ่มาจากการเล่นพนันม้าแข่ง เช่นเดียวกับตลาดฮ่องกง ขณะที่ตลาดอังกฤษเป็นของคาสิโนกับพนันกีฬา ภาคธุรกิจการพนันของหลายประเทศหันมาเดินหน้าทำตลาดพนันผ่านมือถืออย่างจริงจัง

หากพิจารณาจากแหล่งซึ่งใช้เล่นแล้ว อาจจำแนกได้เป็น (1) ดาวน์โหลดซอฟต์แวร์หรือลงโปรแกรมก่อนเพื่อเล่น (Download-based Online Casino) กับ (2) เล่นบนเว็บไซต์โดยตรง (Web-based Online Casino) ทว่าอาจต้องลงฟีเจอร์เสริม เช่น Flash, Java หรือถ้าดูที่ลักษณะการเล่นก็มีทั้ง (1) แบบเล่นเกม (Virtual Casino Games) กับ (2) แบบเล่นจริง ซึ่งจะเล่นด้วยตนเองหรือเล่นผ่านดีลเลอร์ (Live Dealer Casino Games) ก็ย่อมได้ อนึ่ง ในหมู่นักพนันชาวไทย ความนิยมน่าจะอยู่ที่แบบที่ (2) ในทั้งสองประเด็น

ข้อสังเกตสำคัญคือ เคยมีงานวิจัยหลายชิ้นออกมายืนยันคล้ายกันว่าผู้เล่นที่ใช้มือถือในการเล่นพนันมักมีแนวโน้มที่จะมีปัญหาการพนันมากกว่าผู้ที่เล่นผ่านเครื่องคอมพิวเตอร์

สำหรับประเด็นเรื่อง วิธีการจ่ายเงิน (Payment Methods) แต่เดิมนิยมใช้บัตรเครดิต (Credit Cards) หรือบัตรเดบิต (Debit Cards) กันอย่างแพร่หลาย บัตรเครดิตยอดนิยมในหมู่นักเล่นก็คือ Visa และ MasterCard ซึ่งผู้เล่นต้องใช้รหัสเฉพาะ หากต้องการนำไปใช้เล่นพนันออนไลน์ เป็นการตรวจสอบเพื่อยืนยันตัวตนของผู้ที่จะใช้จ่ายผ่านบัตร แต่ด้วยติดขัดข้อกฎหมายของหลายประเทศที่ไม่เอื้อให้ทำได้ ผู้ประกอบการไม่น้อยจำต้องตัดสินยกเลิกให้บริการในส่วนนี้ไป เปิดโอกาสให้การชำระเงินในรูปแบบอื่นได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นเป็นลำดับคือ กระเป๋าเงินอิเล็กทรอนิกส์ (E-wallets/Electronic Cash) ผู้ให้บริการรายใหญ่ เช่น MoneyBookers, Paysafe, Fire Play, Neteller, Paypal ซึ่งระบบจะบันทึกข้อมูลผู้ใช้ หลักแหล่งของเงิน และข้อมูลการใช้จ่ายเป็นประวัติเก็บเอาไว้, การชำระเงินผ่านระบบคูปองเติมเงินทางอิเล็กทรอนิกส์ สำหรับผู้ที่ต้องการปกปิดตัวตนหรือทำให้สืบหาต้นทางของเงินลำบาก เช่น Paypoint, UKash (ปัจจุบันถูกซื้อกิจการโดย Skrill) ในที่นี้รวมถึงบัตรเครดิตแบบ Pre-paid ซึ่งค่อนข้างยุ่งยากน้อยกว่า

ปัจจุบัน วิธีการชำระเงินเพื่อการพนันออนไลน์อีกรูปแบบหนึ่งที่เริ่มถูกนำมาใช้กันแพร่หลายก็คือ การใช้สกุลเงินดิจิทัล (Cryptocurrency) เช่น บิทคอยน์ (Bitcoin) ที่ถูกสร้างขึ้นมาในปี 2009 โดยใช้ระบบบล็อกเชน (Blockchain) เป็นพื้นฐานของระบบสกุลเงินดิจิตอล ไม่ผ่านระบบธนาคารกลาง ข้อดีของการใช้จ่ายผ่านบิทคอยน์ นอกจากจะมีความรวดเร็วและช่วยปกปิดตัวตนของผู้เล่น และทำให้ยากต่อการสืบหาต้นทางของเงินได้ดีกว่าแล้ว ทั้งยังสามารถช่วยลดค่าธรรมเนียมหรือค่าบริการต่าง ๆ ลงได้ คิดแล้วประหยัดมากเมื่อเทียบกับการชำระเงินด้วยวิธีอื่น ประกอบกับหลายประเทศไม่สามารถใช้บัตรเครดิตเพื่อเล่นพนันทางอินเทอร์เน็ตได้ เนื่องจากเผชิญปัญหาด้านกฎหมาย ตัวอย่างที่น่าสนใจคือสหรัฐอเมริกา สกุลเงินดิจิทัลจึงสอดรับกับกิจกรรมอย่างการพนันออนไลน์ในห้วงหลังเป็นอันมาก

ในอเมริกาช่วงที่การพนันออนไลน์เฟื่องฟูระยะแรก ๆ นั้น ต้องใช้บัตรเครดิตในการเล่น แต่เมื่อรัฐบาลมีนโยบายเอาจริงเอาจัง การพนันออนไลน์กลับสร้างปัญหาให้แก่สถาบันการเงินรายใหญ่ บัตรเครดิตอย่าง Visa, Mastercard และธนาคารที่มีชื่อเสียง เช่น Citibank, Bank of America, Well Fargo เริ่มปฏิเสธการให้บริการเพื่อการนี้ ตลอดจนธนาคารต่างประเทศ เช่น HSBC, Capitol One โอกาสจึงตกเป็นของ PayPal, Neteller ที่เหมือนเข้ามารับช่วงต่อ ข้างฝ่ายธุรกิจรับพนันเองก็พยายามหลีกเลี่ยงมิให้ผู้เล่นใช้บัตรเครดิต โดยให้เปิดบัญชีที่เชื่อถือได้เพื่อนำเงินเข้า-ออกแทน เหตุสำคัญเนื่องจากมีคำพิพากษาในเชิงไม่สนับสนุนการพนันออนไลน์ทยอยออกมาอยู่เรื่อย ๆ คดีในทางแพ่ง เช่น Cheyenne Sales v. Western Union (1998) โจทก์ในฐานะบริษัททำธุรกิจการให้บริการทางการเงินอยู่ที่จาไมกาฟ้องบริษัทเวสเทิร์นยูเนี่ยนว่าทำไม่ถูกที่ยกเลิกการให้บริการโอนเงินให้กับบริษัท ซึ่งศาลยกฟ้องโดยเห็นว่าธุรกรรมบางอย่างของโจทก์เข้าข่ายเป็นการพนันที่ผิดกฎหมาย, Providian National Bank v. Haines (1998) จำเลยติดหนี้บัตรเครดิตรวม 70,000 เหรียญ จากการเล่นพนันทางอินเทอร์เน็ตโดยใช้บัตรจำนวนถึง 12 ใบ ยกข้อต่อสู้ในศาลว่าหนี้สินจากการเล่นพนันไม่สามารถบังคับเรียกร้องเอาได้ เพราะเป็นสิ่งผิดกฎหมาย ศาลรับฟังจนชนะคดี ไม่ต้องจ่ายเงินคืนให้แก่บริษัทบัตรเครดิต และยากลำบากยิ่งขึ้นไปอีกเมื่อกฎหมาย UIGEA (The Unlawful Internet Gambling Enforcement Act) มีผลใช้บังคับในปี 2006 เช่นคดี In re Baum (2008) ผู้หญิงคนหนึ่งชื่อ Darlene K. Baum ถูกฟ้องล้มละลายหลังตกเป็นหนี้บัตรเครดิตเกือบ 40,000 เหรียญจากการเล่นพนันออนไลน์ ศาลตัดสินว่าหนี้อันเกิดจากการพนันออนไลน์ดังกล่าวเป็นโมฆะ ขณะที่ในทางอาญา ในปี 2007 เกิดกรณีที่ส่งผลสะเทือนเลือนลั่นต่อวงการ เมื่อ Stephen Lawrence กับ John LeFebvre สองผู้ก่อตั้ง NETeller ที่ให้บริการธนาคารออนไลน์ของแคนาดา ซึ่งเป็นที่นิยมใช้อย่างมากในแถบอเมริกาเหนือ ถูกจับด้วยฐานความผิดใหม่ตามกฎหมายฉบับนี้ เพราะทางการสหรัฐฯ สืบสวนพบว่านักพนันจำนวนมากใช้บริการนี้ในการเล่นพนันกับเว็บไซต์ต่าง ๆ สุดท้าย NETeller ก็ต้องยอมยุติการให้บริการในสหรัฐอเมริกาโดยสิ้นเชิง ทำให้กลุ่มธุรกิจภาคการเงินต้องระมัดระวังตัวเป็นอย่างมาก เพราะค่อนข้างสุ่มเสี่ยงสูง หากยังมีส่วนข้องเกี่ยวกับการพนันออนไลน์อยู่.

รายการอ้างอิง

[1] อาจารย์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่

[2] ที่มาของภาพ: http://help.maesot888.com/VGame/Index?gameName=Bacc&lang=th-th&fbclid=IwAR2gSv-aeb4SMRKabsxGm3nrTuzShBRAQ7bjDyIR7AgNOc0Rvc4SIC4xBac 

[3] ที่มาของภาพ: https://www.youtube.com/watch?v=k7OdftN2ksQ

ที่มาของข้อมูลหลัก:

- Sally Gainsbury, Internet Gambling: Current Research Findings and Implications, (New York: Springer, 2012).