เว็บคอลัมน์ 'ถอดรหัสคาสิโนออนไลน์' ตอนที่ 1

การอุบัติขึ้นของการพนันออนไลน์: เมื่อเทคโนโลยีกับกฎหมายบรรจบกัน

เขียนโดย ณัฐกร วิทิตานนท์ [1]

ตลอดรอบปีที่ผ่านมา ปรากฏหลายข่าวใหญ่ที่มีความเกี่ยวพันกับธุรกิจการพนันออนไลน์ทั้งโดยตรงและอ้อม ไม่ว่าจะเป็นการก่อคดีความผิดเกี่ยวกับทรัพย์เพราะติดคาสิโนออนไลน์ คนตัดสินใจฆ่าตัวตายเหตุเพราะเสียพนันจนหมดตัว ฆ่าหั่นศพเนื่องจากความขัดแย้งในหมู่เพื่อนร่วมแก๊งต่างชาติที่เข้ามาลงทุนตั้งเซิร์ฟเวอร์อยู่ในไทย เน็ตไอดอลเสียชีวิตอย่างเป็นปริศนาก็เคยรับงานโฆษณาให้กับเว็บพนันมาก่อน ผู้ต้องหาคดีฆาตกรรมหมู่ทำงานคาสิโนออนไลน์อยู่ฝั่งประเทศเพื่อนบ้าน หลายคนมองว่าเป็นเรื่องไกลตัว แต่อันที่จริงแล้วใกล้ตัวเรามาก ๆ โดยเฉพาะหากได้ไล่อ่านกระทู้ในเว็บบอร์ดยอดนิยมอย่างพันทิป เราจะเจอกับกระทู้ที่ตั้งขึ้นเพื่อบอกเล่าประสบการณ์เลวร้ายจากการพนันออนไลน์เป็นจำนวนมาก

หากเราลองใช้ Google ค้นหา พบมากถึงราว 251,000,000 เว็บไซต์ที่มีคำว่า “gambling” (การพนัน) โดยพบประมาณ 201,000,000 เว็บไซต์ที่มีคำว่า “online gambling” (การพนันออนไลน์) หากเป็นคำว่า “internet gambling” (การพนันทางอินเทอร์เน็ต) ก็มีประมาณ 144,000,000 เว็บไซต์  การพนันออนไลน์จึงไม่ใช่เรื่องไกลตัวอย่างที่คิด (ข้อมูลล่าสุด ณ เดือนธันวาคม 2562)

คอลัมน์ที่ท่านอ่านอยู่ขณะนี้จะนำพาท่านเข้าสู่โลกของการพนันออนไลน์ (โดยเฉพาะกับคาสิโนออนไลน์) ในแง่มุมที่หลากหลาย ตั้งแต่ความเป็นมา ประเภท อุปกรณ์ วิธีชำระเงิน กลยุทธ์การตลาด มาตรการด้านต่าง ๆ  กลุ่มคนเล่น แรงจูงใจ พฤติกรรม ผลกระทบ เรื่อยไปจนถึงระบบกฎหมายของนานาประเทศ ในรูปของบทความสั้น ลงเผยแพร่เป็นตอน ๆ เดือนละ 2 ครั้ง อาศัยข้อมูลจากงานวิจัยของผู้เขียนเอง เรื่อง “การศึกษาทบทวนองค์ความรู้และสังเคราะห์งานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับคาสิโนออนไลน์” (2562) ซึ่งรับทุนสนับสนุนจากศูนย์ศึกษาปัญหาการพนันมาใช้เป็นฐาน เสริมด้วยข้อมูลใหม่ ๆ ที่ได้จากการค้นคว้าเพิ่มเติมภายหลัง

ด้วยครั้งนี้คือครั้งแรก ก็คงต้องเริ่มบอกเล่าที่ความเป็นมาของธุรกิจการพนันออนไลน์ข้ามชาติกันก่อน

อธิบายแบบย่นย่อ การพนันออนไลน์หมายถึงการพนันชนิดต่าง ๆ ที่เล่นผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต แบ่งประเภทอย่างกว้าง ๆ ได้เป็นลอตเตอรี่ พนันกีฬา และคาสิโน ปรากฏให้เห็นเด่นชัดในกลางทศวรรษ 1990 อันเนื่องมาจากพัฒนาการทางคอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีสารสนเทศตลอดช่วงทศวรรษก่อนหน้า และขยายตัวเติบโตต่อเนื่องเรื่อยมาจวบจนปัจจุบัน

เว็บไซต์การพนันออนไลน์ที่ได้รับอนุญาตเป็นแห่งแรกของโลกได้แก่ Swiss Lottery ในชื่อ Loterie Romande เมื่อเริ่มจำหน่ายลอตเตอรี่ผ่านระบบออนไลน์ครั้งแรกในเดือนกันยายน ค.ศ. 1993 โดยผู้เล่นจำกัดเฉพาะชาวสวิสและต้องใช้โปรแกรม Videotex ในการซื้อ สำหรับลอตเตอรี่ทางอินเทอร์เน็ตที่เปิดให้คนประเทศอื่นสามารถเข้ามาเล่นได้ก็คือ PLUS Lotto (หรือ Interlotto ย่อมาจาก Internet Lottery) ดำเนินการโดยรัฐบาลประเทศลิกเตนสไตน์ เมื่อตุลาคม 1995 เป็นที่ชื่นชอบของผู้เล่นในประเทศข้างเคียงอย่างออสเตรียและสวิตเซอร์แลนด์

ธงชาติ แผนที่ตั้ง และภูมิประเทศของประเทศแอนติกา [2]

ในช่วงคาบเกี่ยวกันนั้น บริษัท Microgaming ของประเทศไอล์ออฟแมน (Isle of Man) ก็สามารถสร้างซอฟต์แวร์เกมการพนันสำเร็จ (ค.ศ. 1994) และบริษัท CryptolLogic ที่ก่อตั้งในไอร์แลนด์ได้ริเริ่มพัฒนาระบบความปลอดภัยขึ้นรองรับการทำธุรกรรมการเงินทางอิเล็กทรอนิกส์ (ค.ศ. 1995) กอปรกับประเทศแอนติกา (Antigua and Barbuda) ออกกฎหมายดึงดูดให้นักลงทุนต่างชาติเข้ามาจดจัดตั้งบริษัทในประเทศ (Free Trade and Processing Zone Area Act, 1994) ด้วยการออกใบอนุญาตให้แก่ผู้ประกอบการธุรกิจพนันออนไลน์ซึ่งกำลังมองหากฎหมายเป็นหลังพิงอยู่

โลโก้ของบริษัท Microgaming, Cryptollogic และ Intercasino [3]

หมุดหมายสำคัญเกิดขึ้นในปี 1995 เมื่อ InterCasino เว็บไซต์คาสิโนออนไลน์แห่งแรกของโลกเปิดตัว [4] เริ่มจากให้ทดลองเล่น ก่อนที่ในปีต่อมาจะสามารถใช้เงินจริงได้ ซึ่งก็จดจัดตั้งอยู่ที่แอนติกานี่เอง แอนติกากลายเป็นตัวอย่างให้หลายประเทศหมู่เกาะ (Offshore Country) ลอกเลียนแบบ เช่น เบลีซ (Belize) ยิบรอลตาร์ (Gibraltar) กือราเซา (Curacao) เกรนาดา (Grenada) เซนต์คิตส์และเนวิส (Saint Kitts and Nevis) ข้อได้เปรียบของการลงทุนในหมู่เกาะเหล่านี้ สำหรับผู้ประกอบการแล้วอยู่ที่ความง่ายและประหยัด

สรุปได้ว่าปัจจัยสำคัญที่ทำให้การพนันออนไลน์ถือกำเนิดขึ้นบนโลก เกิดจากการประสานของหลายสิ่งอย่างประจวบเหมาะ ทั้งจากระบบกฎหมายของประเทศหมู่เกาะเล็ก ๆ ที่เอื้อเสริม ประกอบกับความก้าวหน้าด้านเทคโนโลยีในทางซอฟต์แวร์เกมและระบบโอนเงินที่ถึงพร้อมนั่นเอง

  ต่อมาไม่นานนัก หลายประเทศที่อุตสาหกรรมการพนันภายในเข้มแข็งก็ต้องปรับตัว เช่นในปี 1996 ทั้งอังกฤษและออสเตรเลียตัดสินใจเปิดตลาดการพนันออนไลน์ โดยให้ใบอนุญาตเอกชนดำเนินธุรกิจรับพนันกีฬา ได้แก่ Eurobet และ Centrebet ตามลำดับ และมีแนวโน้มที่จะเกิดเว็บไซต์พนันออนไลน์เฉพาะทางขึ้นมาเพื่อตอบสนองต่อกลุ่มลูกค้าที่มีความหลากหลายเพิ่มมากขึ้น

ผู้ประกอบธุรกิจเว็บไซต์พนันออนไลน์ในยุคแรกเริ่มมักเป็นผู้ประกอบการหน้าใหม่ เพราะผู้ประกอบการเดิมไม่ต้องการเข้ามาข้องเกี่ยวกับการพนันออนไลน์ที่ถือเป็นธุรกิจสีเทา เพราะกฎหมายยังไม่รับรอง ยกเว้นบางประเทศในยุโรปที่ให้สิทธิเจ้าของธุรกิจพนันขนาดใหญ่รายเดิมสามารถขยายฐานการให้บริการสู่แบบออนไลน์ได้บ้างในบางชนิดการพนันอย่างอังกฤษ เช่น William Hill (1998) Ladbrokes ปี 2000

การพนันออนไลน์ทั้งในภาพรวมของโลกและในแต่ละประเทศมักเริ่มจากลอตเตอรี่ จากนั้นถึงจะตามด้วยการพนันที่เกี่ยวข้องกับกีฬาและม้าแข่ง เช่น สหรัฐอเมริกาแก้กฎหมาย Interstate Horse Racing Act ในปี 2000 รับรองให้การแทงม้าข้ามรัฐผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ตเป็นเรื่องที่ไม่ผิดกฎหมายอีกต่อไป แคนาดาเริ่มให้เล่นม้าแข่งแบบออนไลน์ได้ตั้งแต่ปี 2004 โดยบริษัท Woodbine Entertainment ส่วนการพนันออนไลน์ชนิดอื่นตามมาภายหลัง เช่น บิงโกออนไลน์ โดยกลุ่ม QuadCard ในเว็บไซต์ www.ibinggo.com เริ่มมีการให้เงินรางวัลเป็นเงินสดครั้งแรกในปี 1998 ส่วนโป๊กเกอร์ออนไลน์ก็เริ่มปีเดียวกันโดย www.planetpoker.com การพนันอิงเหตุการณ์จริง (Betting Exchange) ผู้นำคือเว็บไซต์ www.betfair.com เปิดบริการปี 2010 ตลอดจนการพนันประเภทที่ต้องใช้ทักษะในการเล่นสูง เช่น www.king.com เปิดตัวเมื่อ 2004 ซึ่งก็มีหลายชนิดไม่ว่าจะเป็นเกมปริศนา (Puzzle) ไพ่นกกระจอก หมากรุก  ตลอดจนไพ่ชนิดต่าง ๆ ขณะที่การพนันประเภทเกมคาสิโนระยะแรก ๆ ยังคงไม่เป็นที่ยอมรับในวงกว้างมากนัก โดยเฉพาะเมื่อพิจารณาในเชิงกฎหมาย.

รายการอ้างอิง

[1] อาจารย์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่.

[2] ที่มาของภาพ: https://pixabay.com/illustrations/international-flag-2654048/; https://nge.ae/blog/antigua-and-barbuda-second-citizenship-right-you; https://en.wikipedia.org/wiki/Antigua_and_Barbuda

[3] ที่มาของภาพ: https://egr.global/intel/directory/microgaming-2/;  https://www.moolahcasino.com/casinos/casinos-with-cryptologic-games.html; https://casinoformat.co.uk/en/casino/intercasino-bonus

[4] บางแหล่งให้ข้อมูลแตกต่างไปว่าเว็บไซต์คาสิโนออนไลน์รายแรกของโลกคือ The Gaming Club (1995).

ที่มาของข้อมูลหลัก

 - Robert J. Williams, Robert T. Wood and Jonathan Parke (Editors), Routledge International Handbook of Internet Gambling, (New York: Routledge, 2012).

- Ronald M. Pavalko, Gambling and Public Policy, Public Integrity, 6(4), 2004, 333-348.