• จุลสาร
  • งานวิจัย
  • หนังสือ

มาตรการทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการกำกับดูแลการพนันออนไลน์

โดย ปิยอร เปลี่ยนผดุง

โครงการวิจัย “มาตรการทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการกำกับดูแลการพนันออนไลน์” จัดทำขึ้นเพื่อศึกษามาตรการในการควบคุมและกำกับดูแลการพนันออนไลน์ โดยทำการวิเคราะห์เปรียบเทียบจุดอ่อนจุดแข็งในการบังคับใช้กฎหมายของ 2 กลุ่มประเทศ ได้แก่ ประเทศที่ควบคุมการพนันออนไลน์โดยบัญญัติให้เป็นความผิดในประมวลกฎหมายอาญาและประเทศบัญญัติกำกับควบคุมการพนันออนไลน์โดยใช้กฎหมายเฉพาะ  รวมถึงกรอบมาตรการระหว่างประเทศที่เกี่ยวข้อง ประกอบกับข้อมูล ความคิดเห็น และข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการบังคับใช้มาตรการทางกฎหมายของไทยจากผู้บังคับใช้กฎหมายและภาคประชาชน เพื่อใช้เป็นข้อมูลประกอบการจัดทำข้อเสนอแนะต่อการขับเคลื่อนกฎหมายการพนันและกฎหมายอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องต่อไป

จากการวิจัยพบว่า กฎหมายหลักของไทยที่นำมาบังคับใช้แก่การพนันทุกประเภทรวมถึงการพนันออนไลน์ คือ พระราชบัญญัติการพนัน พ.ศ. 2478 แต่ยังขาดบทบัญญัติสำหรับควบคุมหรือกำกับดูแลการพนันออนไลน์เป็นการเฉพาะ ทำให้ยังคงมีช่องว่างในการปรับใช้กับการพนันออนไลน์และการโฆษณาพนันออนไลน์ เนื่องจากการพนันบางรูปแบบที่เปิดให้มีการเล่นบนเว็บไซต์หรือระบบอินเทอร์เน็ตไม่สอดคล้องกับรูปแบบการพนันที่บัญญัติไว้ในกฎหมาย มีรูปแบบการเล่นและการจัดให้มีการเล่นการพนัน รวมถึงมีบุคคลที่เกี่ยวข้องมากขึ้น ทำให้การบังคับใช้พระราชบัญญัติการพนัน พ.ศ. 2478 มีความไม่ครอบคลุมกับสถานการณ์ของการเล่นพนันออนไลน์ในปัจจุบัน และมีความจำเป็นต้องนำบทบัญญัติกฎหมายอื่น ๆ ที่มีอยู่มาปรับใช้ประกอบ โดยเฉพาะพระราชบัญญัติการกระทำความผิดทางคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550 ก็ยังมีข้อจำกัด เนื่องจากมีเจ้าหน้าที่ในจำนวนจำกัดและลำดับขั้นตอนที่ต้องรอการอนุมัติจากผู้มีอำนาจหน้าที่ตามพระราชบัญญัติและศาลทำให้ไม่สามารถดำเนินการกับผู้จัดให้มีการเล่นการพนันออนไลน์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

จากการศึกษาเปรียบเทียบมาตรการทางกฎหมายที่ใช้ในการควบคุมการพนันออนไลน์ในประเทศที่ควบคุมการพนันออนไลน์โดยบัญญัติให้เป็นความผิดในประมวลกฎหมายอาญาและประเทศบัญญัติกำกับควบคุมการพนันออนไลน์โดยใช้กฎหมายเฉพาะ และกรอบมาตรการหรือแนวทางการควบคุมหรือกำกับดูแลการพนันออนไลน์ขององค์กรระหว่างประเทศ พบว่ามาตรการทางกฎหมายในแต่ละรูปแบบนั้นมีข้อดีและข้อเสียที่อาจนำไปใช้ในการปรับปรุงแก้ไขมาตรการทางกฎหมายของไทยได้ โดยเฉพาะแนวทางในการแก้ไขเพิ่มเติมหรือบัญญัติกฎหมายเฉพาะขึ้นเพื่อใช้ในการควบคุมหรือกำกับดูแลการพนันออนไลน์หลายประการด้วยกัน เช่น การควบคุมการพนันออนไลน์โดยใช้ระบบการออกใบอนุญาตประกอบกิจการพนันออนไลน์ การกำหนดมาตรการตรวจสอบเกี่ยวกับการเงินของกิจกรรมการพนันออนไลน์ มาตรการคุ้มครองเด็กเยาวชนและผู้บริโภค เป็นต้น 

จากการเปรียบเทียบกฎหมายไทยและต่างประเทศ รวมไปถึงข้อมูลจากการสัมภาษณ์ผู้ที่เกี่ยวข้องกับมาตรการควบคุมการพนันออนไลน์ แนวทางการแก้ไขมาตรการในการควบคุมการพนันออนไลน์ต้องดำเนินการในสองส่วนหลักคือแนวทางการปฏิบัติและบทบัญญัติของกฎหมาย เช่น กำหนดทิศทางปรับปรุงแก้ไขหรือออกบทบัญญัติเกี่ยวกับมาตรการในการกำกับควบคุมกฎหมายเกี่ยวกับการพนันออนไลน์ ดำเนินการจัดตั้งคณะทำงานหรือคณะกรรมการเพื่อทำหน้าที่เกี่ยวกับการกำกับควบคุมการพนันออนไลน์ จัดทำแนวทางการลดขั้นตอนหรือระยะเวลาในการดำเนินการเพื่อขอคำสั่งปิดกั้นเว็บไซต์พนันออนไลน์ เพื่อให้กฎหมายมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้