งานวิจัยเรื่อง “การศึกษาทบทวนองค์ความรู้และสังเคราะห์งานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับคาสิโนออนไลน์” มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ทบทวนองค์ความรู้และสังเคราะห์งานวิจัยที่ศึกษาเรื่องคาสิโนออนไลน์โดยตรง(2) สำรวจสถานการณ์ของคาสิโนออนไลน์ในต่างประเทศเปรียบเทียบกับสถานการณ์ของไทย และ (3) ทราบถึงมาตรการทางกฎหมายที่ใช้ควบคุมการพนันออนไลน์ในภาพรวมของต่างประเทศ อาศัยการวิจัยเชิงคุณภาพโดยใช้วิธีศึกษาจากเอกสารเป็นหลัก ทั้งจากบทความและหนังสือผลการศึกษาแยกออกเป็นด้าน ๆ ดังนี้คือ
1. ในเชิงเนื้อหา
1.1 ด้านอุปทาน
(1) การพนันออนไลน์หมายถึงการพนันชนิดต่าง ๆ ที่เล่นผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต แบ่งประเภทอย่างกว้าง ๆ ได้เป็นลอตเตอรี่ พนันกีฬา และคาสิโน
(2) ปรากฏให้เห็นเด่นชัดในกลางทศวรรษ 1990 และขยายตัวเติบโตต่อเนื่อง ปัจจัยสำคัญเกิดจากการประสานของหลายสิ่งอย่างประจวบเหมาะ ทั้งจากระบบกฎหมายของประเทศหมู่เกาะเล็ก ๆ ที่เอื้อ เสริมประกอบกับความก้าวหน้าด้านเทคโนโลยีในทางซอฟต์แวร์เกมและระบบโอนเงินที่ถึงพร้อม
(3) ในอดีตต้องเล่นผ่านคอมพิวเตอร์แบบตั้งโต๊ะ ปัจจุบันสามารถเล่นได้จากอุปกรณ์ชนิดพกพาต่าง ๆอย่างแล็ปท็อป แท็บเล็ต และโทรศัพท์มือถือ
(4) วิธีการเล่นจำแนกได้หลายรูปแบบ เช่น เล่นผ่านเว็บไซต์หรือผ่านโปรแกรม, เล่นแบบเล่นเกมส์หรือแบบเล่นจริง ซึ่งก็มีทั้งที่เล่นด้วยตนเอง/ผ่านดีลเลอร์
(5) เดิมนิยมใช้บัตรเครดิตกันอย่างแพร่หลาย แต่ติดขัดข้อกฎหมายของหลายประเทศ เปิดโอกาสให้การชำระเงินรูปแบบอื่นได้รับความนิยมเพิ่มขึ้น เช่น E-wallet, Bitcoin ช่วยปกปิดตัวตนผู้เล่น และยากต่อการสืบหาต้นทางของเงิน
(6) กลยุทธ์ที่ใช้เรียกลูกค้า เช่น พัฒนาด้านซอฟต์แวร์ให้มีเกมหลากหลายชนิด, รองรับอุปกรณ์ชนิดใหม่, ออกแบบเว็บไซต์ให้ตอบสนองคนกลุ่มต่าง ๆ, การใช้ดนตรีกระตุ้นเร้า, สร้างความน่าเชื่อถือเรื่องความปลอดภัย, ใช้สื่อสังคมออนไลน์ในการโฆษณา
(7) ประเด็นเรื่องความรับผิดชอบต่อสังคมมักเป็นสิ่งที่สังคมเรียกร้องจากภาคธุรกิจคาสิโนออนไลน์ ซึ่งทางผู้ประกอบการก็ได้มีมาตรการต่าง ๆ เพื่อป้องกันมิให้เกิดปัญหาคนติดพนันอยู่บ้าง เช่น ขึ้นข้อความเตือน,ให้ผู้เล่นตั้งค่าจำกัดเวลาและวงเงินที่ใช้เล่นได้, จัดระบบการกันตัวเองออกของผู้เล่นรองรับ ตลอดจนต้องมีกลไกช่วยเหลือผู้ติดพนัน เช่น สายด่วน 24 ชั่วโมง
1.2 ด้านอุปสงค์
(1) กลุ่มนักเล่นพนันออนไลน์มีคุณลักษณะแตกต่างกับกลุ่มนักพนันแบบเดิมคือ อายุน้อยกว่า มักมีสถานภาพทางสังคมสูง มีการศึกษาดี มีรายได้การงานประจำ และส่วนใหญ่เป็นผู้ชาย โดยเฉพาะนักศึกษา
(2) ความนิยมในชนิดของการพนันต่างกันไปตามเพศนั่นคือ ผู้ชายนิยมเล่นพนันเกี่ยวกับกีฬา ม้าแข่งและค่อนข้างซับซ้อน เช่น โป๊กเกอร์ ขณะที่ผู้หญิงนิยมเล่นเกมที่ได้ปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น อย่างบิงโก และง่าย เช่นลอตเตอรี่
(3) ความสะดวกเป็นเหตุผลสำคัญที่สุดที่ทำให้คนหันมาเล่นการพนันออนไลน์ ส่วนคนที่ไม่ชอบมักให้เหตุผลว่าเพราะไม่เชื่อมั่นในระบบ_
(4) คาสิโนออนไลน์มีจุดเด่นหลายเรื่อง เช่น สามารถเล่นได้ตลอด 24 ชั่วโมง ไม่ต้องเดินทางไกลเพื่อไปเล่น มีความเป็นส่วนตัวสูง วางเดิมพันด้วยอัตราที่ต่ำมาก เกมต่อรอบเร็วขึ้น ขณะเล่นทำอย่างอื่นไปด้วยก็ได้ปราศจากข้อห้ามหยุมหยิม เช่นเรื่องการแต่งกายและการสูบบุหรี่
(5) ผู้เล่นบางส่วนเริ่มมีประสบการณ์จากเว็บไซต์คาสิโนออนไลน์ในแบบที่ให้เล่นฟรีมาก่อน จากนั้นจึงผันตัวเองเข้าสู่สนามจริง
(6) กลุ่มเป้าหมายของคาสิโนแบบดั้งเดิมกับคาสิโนออนไลน์เป็นคนละกลุ่ม ไม่ทับซ้อนกันแต่อย่างใดคาสิโนออนไลน์คือการขยายฐานลูกค้าไปยังคนกลุ่มใหม่
1.3 ด้านผลกระทบ
(1) งานวิจัยส่วนใหญ่มุ่งศึกษาถึงผลกระทบด้านลบเป็นหลัก แยกเป็นผลกระทบโดยตรงต่อตัวผู้เล่นทั้งเรื่องการเรียน ขาดเรียนบ่อย ผลการเรียนตกต่ำ เรื่องสุขภาพกาย หันไปใช้สารเสพติดอย่างสุรามากขึ้น และสุขภาพจิต หลังการเล่นสภาวะทางอารมณ์มักตกอยู่ในทางลบ และผลกระทบโดยอ้อมถึงครอบครัว จากภาระหนี้สินซึ่งสมาชิกในครอบครัวต้องเข้ามาหาทางช่วยเหลือ
(2) นักพนันออนไลน์มีแนวโน้มติดการพนัน และมีความเสี่ยงที่จะสูญเงินมากกว่าผู้ที่เล่นพนันลักษณะอื่นค่อนข้างชัดเจน และผู้ใช้มือถือเล่นมีแนวโน้มจะประสบปัญหาพนันมากกว่าผู้เล่นผ่านคอมพิวเตอร์
(3) การเติบโตของธุรกิจพนันออนไลน์ทำให้เกิดปัญหาอาชญากรรมที่เกี่ยวเนื่อง ทั้งจากผู้ประกอบการต้องการจะโกงคนเล่น, การเปิดเว็บหลอกลวงล้วงเอาข้อมูลส่วนบุคคล, แฮกเกอร์เจาะระบบเข้ามาขโมยเงินในบัญชีของผู้เล่น, การขายโปรแกรมเถื่อนที่ใช้สำหรับโกงเว็บไซต์, การขู่กรรโชกทรัพย์ทางไซเบอร์ที่มีเว็บไซต์พนันออนไลน์เป็นเป้าหมายในการปล่อยไวรัสโจมตี อีกทั้งการพนันออนไลน์ถูกใช้เป็นฐานการฟอกเงินแหล่งสำคัญของโลกไปแล้ว
1.4 ด้านนโบบายและมาตรการ
(1) ระบบกฎหมายเกี่ยวกับการพนันออนไลน์ค่อนข้างซับซ้อนหลากหลาย แตกต่างกันไปตามท่าทีของแต่ละประเทศ ตั้งแต่เปิดกว้างไปจนถึงปิดกั้น ตลอดจนความเอาจริงเอาจังในการบังคับใช้ ทว่าประเทศส่วนใหญ่ในโลกไม่ได้มีกฎหมายว่าด้วยการพนันทางอินเตอร์เน็ตโดยเฉพาะ
(2) สถานการณ์ทางกฎหมายโดยรวมเป็นไปอย่างผ่อนคลายมากขึ้นเรื่อย ๆ ในรอบสองทศวรรษมานี้มีกว่า 100 ประเทศในโลกที่ได้ทำให้การพนันออนไลน์ในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่งถูกกฎหมาย พบน้อยมากที่เลือกเดินสวนทาง
(3) หลายกรณีสะท้อนให้เห็นว่าเรื่องนี้เป็นประเด็นระหว่างประเทศ เช่น อเมริกา-แอนติกา, อเมริกา-ออสเตรเลีย-อังกฤษ, สหภาพยุโรป-อิตาลี-อังกฤษ-ประเทศแถบสแกนดิเนเวีย, จีน-กัมพูชา-ฟิลิปปินส์
2. ในเชิงระเบียบวิธีวิจัย
2.1 ด้านอุปทาน
(1) งานศึกษาเกี่ยวกับผู้ให้บริการคาสิโนออนไลน์ใช้วิธีการเข้าสังเกตการณ์ในเว็บไซต์ รวมถึงช่องทางอื่นในการเข้าถึงเกม เช่น แอพพลิเคชั่น เน้นประเด็นความรับผิดชอบต่อสังคม
(2) บางงานที่น่าสนใจศึกษาเรื่องการออกแบบ, การใช้เสียง
2.2 ด้านอุปสงค์
(1) งานศึกษาเกี่ยวกับผู้เล่นใช้วิธีวิจัยเชิงปริมาณ โดยมากสำรวจกลุ่มตัวอย่างผ่านระบบอินเทอร์เน็ต เช่น แบบสอบถามออนไลน์, อีเมล์ ด้วยกลุ่มตัวอย่างขนาดใหญ่ และอาจดำเนินการข้ามรัฐ วัตถุประสงค์เพื่อทราบลักษณะประชากรและพฤติกรรมการพนันเป็นหลัก
(2) งานวิจัยจำนวนมากเจาะจงศึกษาในกลุ่มนักเรียน-นักศึกษาเป็นการเฉพาะ
(3) ในประเทศที่มีระบบฐานข้อมูลสารสนเทศที่ดีรองรับสามารถนำเอาสถิติทั้งหมดมาวิเคราะห์และ
ออกรายงานประจำปีสู่สาธารณะได้โดยไม่ต้องทำการแยกสำรวจ
2.3 ด้านผลกระทบ
(1) งานกลุ่มนี้มุ่งศึกษาผลกระทบในระดับบุคคล โดยคัดเลือกกลุ่มผู้ที่มีปัญหาติดการพนันมาใช้เป็นกลุ่มตัวอย่าง และวัดด้วยแบบประเมินต่าง ๆ
(2) โครงการวิจัยจำนวนหนึ่งคืองานวิจัยเชิงทดลอง ใช้กลุ่มประชากรขนาดเล็ก เพื่อดูพัฒนาการก่อน-หลังในการใช้เครื่องมือ เป้าหมายคือลดความเสี่ยงต่อการติดพนัน
(3) งานบางชิ้นที่ให้ความใส่ใจต่อผลกระทบระดับสังคม ใช้วิธีศึกษาจากข่าวอาชญากรรมบนเว็บไซต์ที่เกิดขึ้นกับแหล่งพนันออนไลน์, ใช้วิธีการสอบถามทางโทรศัพท์ว่าเคยกระทำความผิดกฎหมายหรือไม่ อย่างไร
2.4 ด้านนโยบายและมาตรการ
(1) งานทางด้านนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยอาศัยข้อมูลจากเอกสารต่าง ๆ ขอบเขตเนื้อหา เช่น อธิบายกฎหมาย วิจารณ์การใช้-ตีความ วิเคราะห์คำพิพากษา พยากรณ์แนวโน้มในอนาคต เป็นต้น
(2) งานจำนวนมากศึกษาเพื่อทำความเข้าใจต่อเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในสหรัฐอเมริกาและประเทศในยุโรป พบเพิ่มขึ้นอย่างมากในช่วงต้นทศวรรษ 2000 ที่ถือเป็นรอยต่อสำคัญระหว่างการทำให้ถูก/ผิดกฎหมาย
3. สถานการณ์ในประเทศไทย
3.1 สังคมโดยรวมยังเข้าใจว่าการพนันออนไลน์หมายถึงแต่การแทงบอล แต่เอาเข้าจริงหลากหลายกว่านั้นมาก ภายในเว็บเดียวกันมีทั้งทายผลกีฬา (บอล, มวย) คาสิโน บาคารา หวย เกมส์ (ยิงปลา) ซึ่งพบผู้ให้บริการทั้งที่เป็นเอเย่นต์รายย่อย คาสิโนชายแดนในประเทศเพื่อนบ้าน กระทั่งบริษัทยักษ์ใหญ่ระดับโลกดำเนินการภายใต้มาตรฐานและความน่าเชื่อถือที่แตกต่างกันเป็นอันมาก
3.2 เราสามารถพบเห็นโฆษณาการพนันออนไลน์ได้หลากหลายรูปแบบ โดยเฉพาะบนเครือข่ายสังคมออนไลน์ยอดนิยม ซึ่งมักใช้โปรโมชั่น, สอนกลวิธีโกง และอาศัยเน็ตไอดอลมาดึงดูดใจนักพนันหน้าใหม่ โดยมักเจออยู่เสมอเมื่อเข้าไปยังเว็บไซต์ที่มีเนื้อหาล่อแหลม-หมิ่นเหม่ทั้งหลาย
3.3 กลุ่มวัยรุ่นนิยมเล่นพนันฟุตบอลผ่านเว็บไซต์ ขณะที่กลุ่มผู้สูงอายุยังไม่นิยมเล่นพนันออนไลน์นัก
3.4 ประเทศไทยไม่ได้มีกฎหมายควบคุมการพนันทางอินเทอร์เน็ตโดยตรง หากแต่นำ พ.ร.บ.การพนันพ.ศ. 2478 มาปรับใช้ ซึ่งมีบทลงโทษกับทั้งผู้จัดให้มี ผู้เล่น และผู้โฆษณา ทว่ายังไม่เคยมีแนวคำพิพากษาของศาลฎีกาเกี่ยวกับการพนันออนไลน์มาก่อน ขณะที่ตาม พ.ร.บ.ว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์2550 ให้อำนาจศาลสั่งบล็อกเว็บได้ ซึ่งเห็นว่าการพนันย่อมเข้าข่ายขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชนได้เช่นกัน
การศึกษาสถานการณ์ พฤติกรรม และผลกระทบการพนัน ในประเทศไทย ประจำปี 2562: สถานการณ์สำคัญรายจังหวัด
โดย ศูนย์วิจัยเพื่อการพัฒนาสังคมและธุรกิจ (SAB)การศึกษาทบทวนองค์ความรู้และสังเคราะห์ งานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับคาสิโนออนไลน์
โดย ณัฐกร วิทิตานนท์สถานการณ์การพนันในชุมชนพื้นที่ชายแดนไทย-กัมพูชา
โดย อุบล สวัสดิ์ผล และคณะ